Źródło mebli z duszą

Drewno, to surowiec wszechobecny w otoczeniu każdego człowieka. Jego popularność wynika głównie z dostępności i unikatowości, a także stosunkowej odnawialności jego zasobów. Od momentu ścięcia, do momentu kiedy drewno może być wykorzystywane w budownictwie bądź w produkcji meblowej, czasem musi minąć nawet kilka lat.

Wycinka drzew to pierwszy etap niezbędny do tego, aby drewno trafiło do dalszej obróbki. Wycinka drzew może odbywać się poza okresem lęgowym ptaków w okresie od 16.10 do końca lutego [1]. Drzewa w tym okresie posiadają w swoich tkankach mniejszą zawartość wody, co bezpośrednio przekłada się na szybsze wysychanie drewna.

[1] https://www.gov.pl/web/gdos/wycinka-drzew-lub-krzewow-a-ochrona-gatunkowa

Po wstępnej ocenie jakościowej ścięte pnie trafiają do tartaku, gdzie w pierwszej kolejności kłodom drewna nadawane są odpowiednie kształty, a proces ten nazywany jest przecieraniem.  Kiedy z kłody powstaje jedna belka lub jeden krawędziak, jest to przetarcie jednodzielne. Natomiast kiedy podczas procesu powstają dwie lub więcej belek bądź krawędziaków, przetarcie nazywamy dwudzielnym lub wielodzielnym.  Rodzaj zastosowanego przetarcia zależy od tego, jaki rodzaj i rozmiar bali chcemy uzyskać oraz od przeznaczenia tarcicy, czyli wstępnie przetworzonego w tartaku drewna.

Tarcicę w zależności od rozmiaru dzielimy na:

• łaty – grubość od 32mm do 100 mm
• deseczki – grubość 5 mm do 13 mm
• deski – grubość 6 mm do 50 mm
• bale – grubość od 50 mm do 100 mm
• krawędziaki – grubość od 100 mm do 200 mm
• belki – grubość powyżej 100 mm

Tarcica klasyfikowana jest również ze względu na gatunek drewna np. dębowa, bukowa, świerkowa, oraz ze względu na zastosowanie np. w budownictwie, czy ciesielstwie. W przypadku klasyfikacji jakościowej pod uwagę są brane rodzaje, wymiary i rozmieszczenie wad drewna.  W ten sposób ocenia się tarcicę w pięciostopniowej skali, gdzie klasa I to tarcica zdrowa, pozbawiona wad na bokach i jednej płaszczyźnie, natomiast klasa V to tarcica sina z licznymi sękami.  Największe zastosowanie w branży meblowej znajduje tarcica liściasta.

Ścięte drzewo ma wilgotność na poziomie około 50-70%, natomiast drewno wykorzystywane w meblarstwie powinno mieć wilgotność na poziomie 6-10%. Aby osiągnąć odpowiednią wilgotność surowca należy drewno sezonować, czyli suszyć je w warunkach naturalnych, na świeżym powietrzu. Ważne jest, aby drewno sezonowane było w miejscu osłoniętym od deszczu z zachowaną cyrkulacją powietrza.  Idealnie w tym celu sprawdzą się zadaszone wiaty.

Sezonowanie drewna

Drewno podczas sezonowania zmienia nie tylko swoją masę, ale także rozmiary: powoli wysycha oraz obkurcza się. Im dłużej drewno jest sezonowane, tym mniej będzie pracowało w przyszłości.  Nie istnieją dokładne wytyczne dotyczące czasu, przez jaki drewno powinno być sezonowane, jednak im dłużej tym lepiej. Dla potrzeb sektora produkcyjnego przyjmuje się, że optymalnym czasem jest 1 rok sezonowania przypadający na każdy centymetr grubości deski. Drewno stosowane w meblarstwie poza sezonowaniem powinno być również suszone w komorach suszarniczych. Sezonowanie obniża wilgotność drewna do 20%, dlatego suszenie staje się procesem niezbędnym. Meble wytworzone z niesezonowanego surowca obkurczałyby się, co prowadziło by do wyginania się mebli bez znaczenia, w jaki sposób i gdzie byłby użytkowane.

Drewno można suszyć za pomocą wysokiej temperatury, proces ten należy jednak nadzorować, gdyż zbyt wysoka temperatura nieodpowiednio dobrana do rodzaju drewna może spowodować jego mikropęknięcia.  Do suszenia drewna można wykorzystać suche, ciepłe powietrze lub obniżone ciśnienie. Przegrzana para lub spaliny w połączeniu promieniowaniem podczerwonym również może służyć do wyciągania wilgotności z surowca. Jak wspominaliśmy wcześniej, proces suszenia powinien być szczególnie nadzorowany, gdyż niesie on ze sobą ryzyko zniekształceń, przebarwień czy wcześniej wspominanych mikropęknięć. Poza nadzorem w celu zminimalizowania powstawania uszkodzeń drewna podczas suszenia można stosować środki chemiczne, które regulują skład drewna.

Drewno przed sezonowaniem i późniejszym suszeniem powinno być odpowiednio ułożone. Deski powinny być ułożone na przekładkach, a przekładki równo jedna nad drugą. Wysezonowane i wysuszone deski zostają pozbawione kory oraz zewnętrznej, jasnej części czyli bielu. Następnie są  sortowane zgodnie przeznaczeniem. Długie deski, które nie posiadają wad, są proste i nie mają mikropęknięć, najczęściej wykorzystywane są do produkcji blatów. Deski krótsze znajdują zastosowanie przy produkcji pozostałych elementów stołu takich jak nogi czy oskrzynia.

Po podziale drewna ze względu na przeznaczenie jest ono przycinane na odpowiednie długości. Deski są wyrównywane na bokach tak, żeby były ich krawędzie idealnie proste. Są również blaty, które powstają z grubych około 4 centymetrowych desek sklejonych z sobą po bokach, oraz blaty, które są sklejone z kilku warstw cieńszych desek. Warstwy klejone są za pomocą pras hydraulicznych przy użyciu specjalnych klejów.

Blaty stołów po sklejeniu, poddawane są obróbce. W zależności od preferencji klientów sęki są wypełniane bądź pozostawiane w stanie naturalnym. Stoły są szlifowane, a następnie lakierowane, woskowane lub olejowane.

Cały proces produkcji mebli drewnianych jest bardzo czasochłonny oraz pracochłonny, jednak przekłada się on na efekt. Powstają meble na lata, które dzięki unikalnemu charakterowi drewna mają swój charakter.